Heeft de trainer van mijn kind een geldige Verklaring Omtrent Gedrag (VOG)? Is er een vertrouwenscontactpersoon bij de club? En wat zijn de geldende omgangsregels in de turnhal tijdens de training? Het zijn zomaar een paar vragen die bij ouders van (top)sportende kinderen kunnen opborrelen.

Om de vragen van sporters, ouders, trainers/coaches en bestuurders bij de (topsport)club zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden, ontwikkelt de KNGU een (aangescherpt) toetsingskader voor een positief topsportklimaat dat zal gelden voor alle betrokkenen bij topsporters. Het kader wordt actief toegepast in de landelijk erkende centra voor talentontwikkeling en topsport van de KNGU en kan (op onderdelen) worden gebruikt door (bestuurders van) andere clubs. Het is een uniek model in het Nederlandse (top)sportlandschap.

Het gaat in het toetsingskader over zaken zoals pedagogisch handelen, communicatie tussen ouders, coach en sporter, afstemming medisch en paramedisch, prestatiegedrag, voeding, onderwijs en mentale begeleiding. Met een zogenaamde checklist, die zich momenteel in de ontwerp- en consultatiefase bevindt, kunnen ouders, sporters, bestuurders en specialisten kijken of de club voldoet aan alle randvoorwaarden voor een veilige en optimale prestatieomgeving. Een gespecialiseerd bureau is ingeschakeld voor externe expertise. Zij hebben ook een rol in de toepassing van de checklist.

Fundamentele stap

Mark Meijer, technisch directeur bij de KNGU, geeft aan dat de checklist een belangrijke eerste stap is voor elke topsportclub. “Op basis van de checklist kunnen clubs laten zien hoe zij de randvoorwaarden inregelen. Het is een soort ‘verantwoordingssysteem’ met concrete vragen zoals: hebben alle trainers een VOG? Staat er op de website wie de vertrouwenscontactpersoon is? Zijn er omgangs- en gedragsregels tussen coaches, sporters en ouders vastgesteld? En vindt er scholing plaats?” vertelt Meijer.

Het aangescherpte toetsingskader laat volgens Meijer vooral zien dat de KNGU en haar centra hun verantwoordelijkheid nemen als het gaat om een open en geborgen cultuur binnen de turnsport. “We willen niet de boel op de kop zetten, maar wel een frisse wind laten waaien binnen de sport. Daar waar het al goed gaat, willen we het laten zien. Daar waar het beter kan, worden zichtbaar stappen ter verbetering gezet. Een open cultuur is niet iets dat we binnen twee dagen geregeld hebben. Maar elk klein stapje is er één. Geborgenheid binnen onze gymsportcultuur is ook essentieel. Wij willen dat elk kind niet alleen plezier beleeft, maar ook groeit en bloeit binnen een vertrouwde sportsetting. Uiteindelijk plukt iedereen daarvan de vruchten, niet in de laatste plaats de jonge sporter.” 

Vervolg

Het streven is het kader met de checklist voor het einde van het jaar klaar te hebben voor publicatie. Begin 2020 wordt het model vervolgens geïmplementeerd. “Het is niet alleen een richtlijn, maar brengt ook de nodige consequenties met zich mee: als iets niet goed genoeg is, dan moeten we onze verantwoordelijkheid daarvoor nemen. Dat zal ons niet altijd in dank worden afgenomen, want het kan zijn dat een club, bestuurder of coach niet in het opleidingsplaatje van de KNGU past. Maar voor ons is het zaak dat we op één lijn zitten wat betreft de opleiding van jonge turntoppers,” zegt Meijer. Bij signalen van ongewenst c.q. grensoverschrijdend gedrag wordt zorgvuldig gehandeld en indien noodzakelijk ingegrepen, al dan niet na onderzoek. Hierbij wordt nadrukkelijk gewezen op de bestuurlijke verantwoordelijkheid van de clubs zelf.

Samenwerking met de KNVB

Meijer benadrukt dat het model verder strekt dan een procedure met ‘slechts vinkjes’. Als het gaat om een positief topsportklimaat, komt er immers veel meer om de hoek kijken. Het landelijke toetsingskader maakt onderdeel uit van de pedagogische visie van de KNGU. Bij het in praktijk brengen van de pedagogische visie heeft de KNGU, in samenspraak met NOC*NSF, de handen ineengeslagen met de Koninklijke Nederlandse Voetbal Bond (KNVB). In 2019 en 2020 wordt een gezamenlijk programma rondom de pedagogische visie landelijk verder ingevuld.

Lees ook omtrent dit thema:

Nieuwe film 'Turn' als aanjager tot dialoog met ouders en clubs

Landelijk toetsingskader positief sportklimaat

Sport als opvoedingsmilieu: ‘denk vanuit het kind’